De kunst van het leven

“Vipassana meditation is an ongoing creative purification process. Observation of the moment-to-moment experience cleanses the mental layers, one after another.”

― Amit Ray

Na een turbulent jaar zonder verre reizen en de aardbeving van Nepal nog in mijn achterhoofd besloot ik dat mijn soul searching een nieuwe prikkel nodig had, dus ik schreef mij in voor een Vipassana cursus in Sri Lanka. Ontworteld door het gehaaste westerse leven gaf mijn geest zich over aan de welverdiende pauze. Ik wilde zelf ervaren hoe het is om de veelbesproken stilte ‘echt’ op te zoeken.

In Neghampaha, een klein dorpje in het noorden van Sri Lanka startten we in een groep met veertig vrouwen. Op twee andere vrouwen na, kwamen ze allemaal uit de buurt, stuk voor stuk gekleed in helder wit. Nieuwsgierig hoe het mij zou veranderen ging ik tien dagen lang zitten, in volledige stilte, afgesloten van de wereld. Als mens zijn wij gezegend met een prachtig geschenk, een mooie bediende, maar een gevaarlijke en krachtige meester: onze geest.

Wat betekent Vipassana?

Vipassana betekent ‘de kunst van het leven’. Ik stuitte een paar jaar geleden per ongeluk op deze techniek en raakte geïntrigeerd door zijn eenvoud en zuiver theoretisch inzicht.

“Vipassana meditatie is een doorlopend creatief zuiveringsproces. Observatie van de ervaring van moment tot moment reinigt de mentale lagen, de een na de ander.”

Onze geest die altijd maar doorgaat, wordt gedreven door vijf zintuigen; zien, horen, proeven, ruiken en voelen. Ze creëren allemaal een sensatie op het diepste niveau, ons onderbewustzijn.

Met onbekende gehechtheid aan sensaties die enkel ervaren worden door dit zogenaamde ‘zesde zintuig’ wordt je keer op keer ‘verslagen’ door niemand anders dan jezelf. Naarmate we steeds meer verslaafd raken aan deze aangename of onaangename sensaties, voelen wij ons gevangen in onze eigen ellende, die iedereen groot of klein wel kent.

Geprikkeld door de behoefte aan nieuwe bezittingen raken wij verslaafd aan de sensatie diep geworteld in ons lijf. We kennen allemaal de drang naar die nieuwe home cinema set, of die mooie nieuwe schoenen die je perse moet hebben! Niet voor niets leven de meest ‘verlichte’ mensen het liefst met zo min mogelijk en in ieder geval vrij van de hechting eraan.

Wanneer ongewenste dingen in ons leven gebeuren, reageren we met zoveel aversie, gevolgd door een onaangename sensatie, die zich elke keer vermenigvuldigt wanneer je je dit opnieuw realiseert. Het is alsof wij dit drama keer op keer afspelen op het podium van onze geest. Hoe zuiver je deze diep gewortelde gewoonte wanneer er zoveel mooie afleidingen zijn?

Leven als monnik

‘Ken jezelf’, begint zijn waarheid te ontrafelen. Bij het starten van de cursus begint er een tiendaags monnikenbestaan. Je meld je af van je verantwoordelijkheden, levert laptop pen en boekjes in en bereid je voor op een reis naar binnen. De dag begint om vier uur ’s ochtends, om half vijf begint het mediteren. Je sluit je ogen en focust je op niets anders dan je eigen ademhaling. Om half zes loop je langzaam naar het ontbijt. Een lange tafel, met je eigen bord en beker die je na het ontbijt zelf afwast, staat in stilte te wachten. Na een korte pauze gaat het mediteren weer verder. En zo wisselen uren van stilzitten zich af met een korte wandeling of je was doen in je eigen kamer of een uitleg op video in de avond voor het slapengaan. Een laatste korte groepssessie sluit om kwart over negen en om half tien gaan alle lichten uit. Krekels zoemen in de donkere struiken van deze prachtige plek. Het helpt, de zon en de vogels en de rustgevende werking van deze serene natuur. 

De opnames die als theorieles getoond worden zijn gemaakt tijdens een van de vele cursussen. De heer S.N. Goenka, die op 29 september 2013 overleed, bracht de vipassana-techniek terug naar India waar 25 eeuwen geleden de eerste Boeddha de magie ontdekte van wat er binnenin onszelf gebeurt. De techniek raakte verloren en Birma was het enige land waar deze schat bewaard en gekoesterd bleef. Boeddha is helemaal geen god of één persoon, Boeddha betekent ‘de verlichte’. En na de eerste Boeddha zijn er honderdduizenden gevolgd.

Zie de realiteit zoals hij is

Draaiend op dit simpele kussen op de grond, waar ik de meeste uren van deze tien dagen spendeer zoek ik naar een houding. Mijn meer ontwaakte geest maakt me hongerig. Ik ontbijt met rauwe groenten en eet om elf uur mijn laatste maaltijd. Omdat het niet mijn eerste cursus is mag ik ’s avonds niet meer eten. Een simpele juice staat elke avond voor mij klaar. Hunkerend naar zoetigheid, een warme maaltijd en een zacht kussen begint de strijd zich te nestelen in mijn hele lijf. Na drie dagen worstelen begint mijn geest eindelijk te kalmeren.

De echte vipassana, de werkelijke techniek, begint op de vierde dag. Ik heb het nooit echt gevoeld, maar onze geest is het allerbelangrijkste. Verdeeld over vier niveaus: de onbewuste geest, de perceptie van wat er door de geest wordt gezien, de sensatie die volgt en de uiteindelijke motivatie. Je kunt nauwelijks een reactie onderdrukken – ‘sankhara’ genoemd in de oude Indiase taal – als je je niet bewust bent van dit proces.

Niet meer hechten aan sensaties

Verbonden met onze eigen ego’s, worden we gecontroleerd door sankhara na sankhara: reactie op reactie. Wanneer iemand je zijn eigen ellende geeft, bijvoorbeeld hun woede, volgt een sensatie en reageren we meteen. Als we meer evenwicht hebben, kunnen we er voor kiezen om dit cadeau niet te accepteren en hier niet op in te gaan. Stel je eens voor, dat iemand zijn woede uit, hoe lekker zou het zijn als je gewoon niet hoeft te reageren? Als je het volledig bij de ander laat ben je veel meer vrij van dit soort negativiteit!

De weg naar ‘verlichting’ begint te openbaren voor mij. Mijn demonen vechten, ik huil, ik word boos en probeer steeds mijn geest in evenwicht te houden. De fysieke pijn van het zitten begint mij op te breken. Ik weet nu wel dat deze fysieke pijn ook een sensatie is en door te reageren wordt het vermenigvuldigd. Jeuk wordt bij het krabben alleen maar erger. Ik verzit om de tien minuten en raak gefrustreerd van mijn ‘zwakke’ geest. Als ik het een uur heb volgehouden begrijp ik ineens waar dit om gaat. Ik voelde mijn benen niet meer en kon de pijn laten voor wat het is. Het is maar een begin.

Voor al die de kunst van het leven helemaal willen begrijpen houdt het in dat je naast deze techniek ook een levensstijl aanneemt die past bij een vreedzaam bestaan; je vermoordt geen andere wezens, je steelt niet, je liegt niet, je voert geen seksueel wangedrag uit en doet niemand verdriet.

May all beings be happy ~

Er is iets strelend aan de Aziatische wind. Warm, zacht en mysterieus met een subtiele kracht die je in een seconde kan wegblazen. Alle andere vrouwen die deelnemen aan deze cursus komen uit Sri Lanka. Bedekt met witte jurken en hun vriendelijke ogen inspireerde ze mij om mijn pas ter vertragen, om dit diepe bewustzijn ergens goed weg te stoppen in een doosje. Op een onverklaarbaar niveau hebben deze tien dagen opnieuw mijn leven veranderd. De mensen in Sri Lanka leven met diep respect voor de natuur, in groepen en families en kennen de ‘sociale’ drukte niet die mij opslokt thuis. Deze eenvoudige techniek en het zien van dit leven bouwt een brug voor mij naar een bestaan waarin ik vast zou willen houden aan deze ‘vision of life’. De sleutel van mijn geluk ligt in mijn eigen handen.

Ik surf op de golven van Hiriketiya beach, beklim bergen in Ella en maak de mooiste treinreis van de wereld. Diep in gedachten reflecteer ik op mijn nieuwe innerlijke wijsheid: Sri Lanka was een fantastisch cadeau. Bevrijd van onrust verlaat ik dit mooie land en ik begrijp dat mijn echte reis pas nu begint.

Een mooie uitleg, plaatsen en cursusdagen kun je vinden op deze Vipassana Website. Als je meer wil weten dan vind ik het onwijs leuk om het hier eens over te hebben! Stuur mij een e-mail met je vragen of laat je comment hieronder achter!

Noise is a cruel ruler, who is always composing curfews. While stillness and quiet break open vintage bottles, awake the real band

~ HafizSophia 

WORDS: Hannah Sophia

PHOTOGRAPHY: Hannah Sophia

De kunst van het leven
De kunst van het leven
De kunst van het leven
De kunst van het leven
De kunst van het leven
De kunst van het leven
De kunst van het leven
Skip to toolbar